Τρίτη 29 Μαΐου 2007

Η Γλωσσική Ανεπάρκεια Για Την «Παντοτινότητα»

Long story short: Χθές ανέλαβα να γράψω μια ταινιοκριτική για την ταινία «The Fountain». Ποτέ μέχρι σήμερα (χθες) δεν είχα πρόβλημα να εκφράσω γραπτώς τις σκέψεις μου, όσο πολύπλοκες κι αν είναι μερικές φορές.

Κι όμως, χθες συνάντησα ένα τέτοιο πρόβλημα. Αν διαβάσατε την κριτική μου για την εν λόγω ταινία, σε εκείνο το σημείο που λέω: « ... για να αναδείξουν την οικουμενικότητα της αέναης αναζήτησης του ανθρώπου για την αθανασία . » δεν ήθελα να πω ακριβώς αυτό. Πρόκειται για ένα συμβιβασμό (αρκετά κοντά σε αυτό που ήθελα να πω, είναι η αλήθεια, αλλά όχι ακριβώς αυτό που ήθελα να εκφράσω). Φυσικά ήθελα να τελειώνω με την κριτική και για αυτό τον λόγο συμβιβάστηκα, αλλά αυτό μου δίνει την αφορμή να απευθυνθώ σε εσάς τους αναγνώστες μας (ΝΑΙ, ΕΣΑΣ!). Αν θέλετε μπορείτε να βοηθήσετε υποδεικνύοντάς μου μια κατάλληλη λέξη για αυτό το οποίο ήθελα να πω. Παρακάτω αναλύω τον συλλογισμό μου:

Η λέξη «οικουμενικός»
Οικουμενικός είναι κάποιος ο οποίος υπάρχει παντού (σχετικό με χώρο). Η λέξη με την οποία εκφράζεται η ιδιότητα του οικουμενικού είναι η «οικουμενικότητα».

Δεν θα έπρεπε να ισχύει κάτι ανάλογο για την παρακάτω λέξη;

Η λέξη «αέναος»
Αέναος είναι κάποιος ο οποίος υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει για πάντα (σχετικό με χρόνο). Όμως με ποιά λέξη εκφράζεται η ιδιότητα του να είναι κάποιος αέναος;
Υπάρχει τέτοια λέξη και απλά δεν την γνωρίζω; Μήπως δεν υπάρχει;
Και αν ισχύει το τελευταίο τότε υπάρχει κάποια γλωσσική εξήγηση γιατί δεν υπάρχει;

Η λέξη (αν υπάρχει) πρέπει να είναι ικανή να συμπληρώσει την παρακάτω πρόταση ώστε να εκφράζει το σωστό νόημα:

« ... για να αναδείξουν την οικουμενικότητα και την _______________ της αναζήτησης του ανθρώπου για την αθανασία . »

Ορίστε και μερικοί πιθανοί υποψήφιοι που απορρίφθηκαν (κυρίως ανύπαρκτες λέξεις ! ):

παντοτινότητα (Δεν υπάρχει τέτοια λέξη – αλλιώς θα εξέφραζε με ακρίβεια αυτό που ήθελα να γράψω.)
αεναότητα (Δεν υπάρχει τέτοια λέξη – επίσης θα εξέφραζε αυτό που ήθελα να γράψω.)
απειρότητα (Δεν υπάρχει τέτοια λέξη – αλλά και να υπήρχε δεν θα ταίριαζε και πολύ. Εξ’άλλου το άπειρο μπορεί να αναφέρεται και στον χώρο, ενώ εγώ επιθυμώ μια λέξη που να αναφέρεται αποκλειστικά στον χρόνο.)
αιωνιότητα (Τελειώνει σε «-τητα» αλλά δεν μου φαίνεται να στέκει πολύ καλά νοηματικά με την υπόλοιπη πρόταση. Συνήθως χρησιμοποιείται για να εκφράσει τον άπειρο χρόνο ο οποίος έπεται, όχι τον άπειρο χρόνο ο οποίος έχει περάσει.)


Ναι, το ξέρω πως το βασανίζω πολύ το θέμα (χωρίς ιδιαίτερο λόγο ίσως, αφού ούτως ή άλλως την ολοκλήρωσα την κριτική μου για την ταινία) αλλά τα ερωτήματα που μου δημιουργήθηκαν παραμένουν. Από απλή περιέργεια, περιμένω τις απαντήσεις σας!

2 σχόλια:

avakas είπε...

« ... για να αναδείξουν την οικουμενική και αέναη αναζήτηση του ανθρώπου για την αθανασία . »
Αυτό που θες, με άλλα λόγια...Εκτός και αν θες ακριβώς μία λέξη.

ath.kanel είπε...

Ψάχνω για συγκεκριμένη λέξη που να ταιριάζει με τον τρόπο που μου ήρθε να το γράψω. Εναλλακτικοί τρόποι (σαν αυτός που προτείνεις) για να το γράψω σίγουρα υπάρχουν δεκάδες...